CAPUT XVI.

His et talibus, quae nunc breviter tangimus, tunc forte pro necessitate depellendi veternosi erroris aliquanto latius disputatis, et robore uberioris probationis assertis, ille gentilis quem nobis catechizandum Faustus proposuit, si salutem suam peccatis suis praeponeret, profecto moveretur ad fidem: qua imbutus et in Ecclesiae catholicae gremio fovendus collocatus, consequenter etiam moneretur quos mores tenere deberet. Neque perturbaretur eorum multitudine, in quibus ea non inveniret quae observare juberetur: quamvis cum eo corporaliter congregarentur in Ecclesiam, et eadem Sacramenta perciperent. Sciret cum paucis haereditatem Dei, cum multis autem signacula ejus participanda: cum paucis communicare sanctitatem vitae, et donum charitatis diffusae in cordibus nostris per Spiritum sanctum qui datus est nobis (Rom. V, 5), ad quem fontem interiorem nullus alienus accedit; cum multis autem sanctitatem Sacramenti, quod qui manducat et bibit indigne, judicium sibi manducat et bibit (I Cor. XI, 29), qui autem manducare contemnit, non habebit in se vitam (Joan. VI, 54), et ideo non perveniet ad vitam aeternam. Eosdemque paucos, in comparatione multitudinis malorum, paucos dici; esse autem per se ipsos consideratos in magno numero, diffusos toto orbe terrarum, crescentes inter zizania, et cum palea usque ad diem messis et ventilationis (Matth. XIII, 25, 26, et III, 12). Hoc in Evangelio dictum est, hoc a Prophetis ante praedictum. Ante enim praedictum est, Sicut lilium in medio spinarum, ita proxima mea in medio filiarum (Cant. II, 2). Ante praedictum est, Inhabitavi in tabernaculis Cedar; cum his qui oderant pacem, eram pacificus (Psal. CXIX, 5, 7). Ante praedictum est, Signa in fronte eos  qui gemunt et moerent ob iniquitates populi mei, quae fiunt in medio eorum (Ezech. IX, 1). Itaque iste gentilis, quem tali alloquio firmaremus, jam factus civis sanctorum et domesticus Dei, nec jam alienus ab Israel (Ephes. II, 19, 12), sed verus Israelita, in quo dolus non esset (Joan. I, 47), disceret etiam ista verba ex corde simplici dicere, quae subsequenter contexit idem ipse Jeremias: Patientia Israel, Domine; universi qui te derelinquunt, terreantur. Cum enim de perdice dixisset, qui  clamat et congregat quae non peperit, commendavit excellentiam civitatis super montem positae quae abscondi non potest, ut ab Ecclesia catholica hominem haeretici non separent , dicens, Sedes autem  gloriae exaltata est, sanctificatio nostra. Deinde quasi veniret in mentem, Quid ergo facimus de tam multis malis, qui tanto amplius ubique permixti sunt, quanto excellentior est Christi gloria in unitate omnium gentium? subjecit statim, Patientia Israel, Domine. Patienter enim ferendum est quod ait, Sinite utraque crescere usque ad messem (Matth. XIII, 30): ne impatientia tolerandi malos, relinquantur boni, qui proprie sunt corpus Christi; et ideo cum ipsi relinquuntur, ille relinquitur. Unde subjecit atque addidit, Universi qui te derelinquunt, terreantur: confundantur qui recesserunt in terram. Terra est enim homo de se praesumens, atque alios ut de ipso praesumatur inducens: et ideo sequitur, Evertentur, quoniam dereliquerunt fontem vitae Dominum. Quid enim aliud clamat perdix, nisi apud se esse et a se dari fontem vitae, ad quem congregati recedant a Christo, Christi promissione decepti, cujus nomine jam tenebantur imbuti? Non enim quos peperit, congregat: sed ut congreget quos non peperit, dicit, Salus quam Christus promisit, apud me est; ego dabo. Sed vide quid iste dicat, Sana me, Domine, et sanabor; salvum me fac, et salvus ero. Unde Apostolus dicit, Nemo glorietur in homine (I Cor. III, 21): et iste subjungit, Quoniam gloriatio mea tu es (Jerem. XVII, 13, 14). His modis nos instruimus hominem ex apostolica propheticaque doctrina, ut aedificetur super fundamenta Apostolorum et Prophetarum (Ephes. II, 20).