Contra Secundinum Manichaeum

Sanctus Augustinus Hipponensis

Hoc opusculum, circa annum 402 d.C. (vel fortasse 405 d.C. secundum alios) compositum, constituit responsionem Augustini ad epistulam Secundini Manichaei, auditoris illius haeresis qui Augustinum amicabiliter sed firmiter accusaverat quod reliquerat Manicheismum. Secundinus, qui Augustinum nec facie noverat, scripserat epistulam longa et rhetorica, exhortans eum ut redeat ad communionem Manichaeorum et reprehendens eum quod transierat ad fidem catholicam et scripturas Veteris Testamenti. Augustinus in Retractationibus suis testatur se hanc responsionem praeferre omnibus quae contra Manicheismum scripsit, dicens: "In mea sententia ego illud praefero omnibus quae contra illam pestem scribere potui."

Opera demonstrat cum praecisione philosophica et theologica quomodo dualismi Manichaei destruunt veritatem de Deo immutabili et de natura boni et mali. Augustinus probat ex ipsis verbis Secundini quod Manichaeismus est contradictio sui ipsius: si anima "sua voluntate" peccat consentiendo malo, tunc malum non est substantia aliena sed defectus voluntatis in substantia bona quae est mutabilis, non divina. Pro lectore catholico hodierno, tractatus offert instructionem profundam de natura mali ut privatio boni potius quam substantia, de libero arbitrio, et de necessitate distinguendi inter Creatorem immutabilem et creaturam mutabilem, fundamenta essentiales doctrinae orthodoxae contra omnem dualismum gnosticum sive hodiernum.